Với việc Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 và Luật Công nghiệp công nghệ số, một kỷ nguyên phát triển mới, một không gian phát triển mới đang thực sự mở ra cho cộng đồng khoa học, doanh nghiệp công nghệ và toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam. Đây là bước đột phá về thể chế, kiến tạo một hành lang pháp lý thông thoáng, sẵn sàng đưa Việt Nam bứt phá trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Tinh thần cốt lõi của những thay đổi mang tính lịch sử này là sự chuyển dịch tư duy mạnh mẽ của Nhà nước: từ tư duy quản lý sang kiến tạo phát triển, từ kiểm soát đầu vào sang quản lý dựa trên kết quả đầu ra, và chính thức chấp nhận rủi ro, chấp nhận cái mới trong hoạt động nghiên cứu khoa học.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng và đại diện các cán bộ hưu trí ngành khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông khu vực phía Nam.
Trong kiến trúc thể chế mới này, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF) được định vị là một trong những công cụ chính sách mạnh mẽ nhất, một định chế tài chính chiến lược của Chính phủ để hiện thực hóa các khát vọng phát triển quốc gia.
Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia – Công cụ tài chính chủ lực thực thi chính sách
Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 đã trao cho Quỹ một vai trò và vị thế trung tâm, với những chức năng, nhiệm vụ được thiết kế để trực tiếp tháo gỡ các “nút thắt” cố hữu về vốn và cơ chế cho hoạt động đổi mới công nghệ. Cụ thể, vai trò của Quỹ được xác định rõ:
Là nhà đầu tư của Chính phủ cho các nhiệm vụ chiến lược: Quỹ sẽ thay mặt Nhà nước thực hiện việc đặt hàng, tài trợ cho các chương trình, đề tài, dự án khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trọng điểm, hướng tới giải quyết các bài toán lớn, phục vụ các mục tiêu chiến lược của đất nước.
Là “bà đỡ” tài chính cho doanh nghiệp: Thông qua một hệ thống công cụ tài chính đa dạng, bao gồm cho vay với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất vay, và bảo lãnh cho các khoản vay, Quỹ sẽ tiếp sức, giảm rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong việc đầu tư vào ứng dụng, chuyển giao và đổi mới công nghệ.
Là chất xúc tác kiến tạo hệ sinh thái: Quỹ không chỉ cung cấp vốn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Nguồn lực từ Quỹ sẽ giúp kết nối các chủ thể (viện-trường, doanh nghiệp, nhà khoa học), thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và hình thành một thị trường công nghệ sôi động.
Tạo chuỗi giá trị liền mạch: Từ nghiên cứu đến “Make in Vietnam”
Hai bộ luật mới đã tạo ra một sự gắn kết chưa từng có, hình thành một chuỗi giá trị liền mạch từ nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, đổi mới sáng tạo, sản xuất thử nghiệm đến thương mại hóa sản phẩm. Đây chính là con đường để tạo ra các sản phẩm công nghệ số, các dịch vụ số mang thương hiệu “Make in Vietnam” có giá trị gia tăng cao.
Trong chuỗi giá trị đó, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia đóng vai trò là dòng vốn mồi, là đòn bẩy tài chính ở những giai đoạn quan trọng nhất, giúp các ý tưởng sáng tạo vượt qua “thung lũng chết” để trở thành các sản phẩm thương mại thành công, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế.
Kỷ nguyên mới đã mở ra. Thể chế đã sẵn sàng. Với hành lang pháp lý đột phá và một công cụ tài chính chiến lược như Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, chúng ta có cơ sở để tin tưởng rằng tiềm năng sáng tạo to lớn của người Việt Nam sẽ được giải phóng, đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực chính cho một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.
