Hoạt động nghiên cứu khoa học không thể chỉ dừng lại ở các công bố quốc tế hay các đề tài “cất ngăn kéo”. Thay vào đó, nghiên cứu phải gắn liền với thực tiễn, giải quyết các bài toán lớn của đất nước và có đầu ra cuối cùng là sự phát triển kinh tế – xã hội, góp phần vào sự thịnh vượng của quốc gia. Đây là mệnh lệnh và cũng là định hướng chiến lược cho ngành khoa học công nghệ Việt Nam trong giai đoạn mới.
Như Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã khẳng định, thước đo cao nhất của khoa học công nghệ là sự đóng góp vào tăng trưởng GDP và sự hưng thịnh của quốc gia. Tư duy cũ coi nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa là các giai đoạn tuyến tính, tách biệt đã không còn phù hợp. Ngày nay, một tư duy mới đòi hỏi phải coi toàn bộ quá trình từ nghiên cứu đến tạo ra giá trị gia tăng là một thể thống nhất và không thể tách rời.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trong cuộc làm việc với Đại học Bách Khoa Hà Nội, ngày 4/7. Ảnh: TTTT
Để hiện thực hóa tư duy này, việc tạo ra một cơ chế tài chính đủ mạnh, linh hoạt và đóng vai trò “bà đỡ” cho các ý tưởng khoa học đến với thị trường là vô cùng quan trọng.
Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia: Đòn bẩy chiến lược đưa khoa học vào cuộc sống
Với vai trò là một định chế tài chính nhà nước, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF) được Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 xác định là công cụ cốt lõi của Chính phủ để thúc đẩy quá trình này. Quỹ hoạt động như một cầu nối tài chính vững chắc, biến các kết quả nghiên cứu tiềm năng thành sản phẩm, dịch vụ thương mại hóa thành công.
Vai trò của Quỹ được thể hiện rõ qua các chức năng trọng tâm được quy định trong Luật:
Đặt hàng và tài trợ cho các nhiệm vụ trọng điểm: Quỹ sẽ là đơn vị chủ lực thay mặt Nhà nước “đặt hàng” các nhà khoa học, các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp giải quyết các bài toán cấp thiết của quốc gia. Thay vì tài trợ dàn trải, Quỹ sẽ tập trung nguồn lực cho các hướng nghiên cứu có khả năng tạo ra tác động lớn, có tiềm năng thương mại hóa cao và phục vụ trực tiếp cho các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội.
Hỗ trợ tài chính toàn diện cho doanh nghiệp: Quỹ cung cấp một danh mục hỗ trợ đa dạng bao gồm tài trợ, hỗ trợ lãi suất vay. Các cơ chế này giúp doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm bớt rào cản về vốn để mạnh dạn đầu tư vào việc ứng dụng kết quả nghiên cứu, đổi mới công nghệ và mở rộng sản xuất kinh doanh.
Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo: Quỹ không chỉ là một nhà tài trợ đơn thuần. Thông qua các hoạt động của mình, Quỹ góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tăng cường sự liên kết chặt chẽ giữa viện nghiên cứu – trường đại học với doanh nghiệp, tạo ra một dòng chảy thông suốt từ ý tưởng, nghiên cứu đến sản phẩm cuối cùng trên thị trường.
Chấp nhận rủi ro, hướng tới thành công lớn
Một trong những tinh thần đột phá của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 là chấp nhận rủi ro, thất bại trong hoạt động nghiên cứu khoa học. Điều này tạo hành lang pháp lý an toàn để các nhà khoa học và Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia dám dấn thân vào những nghiên cứu mới, mang tính đột phá cao.
Bằng cách tập trung nguồn lực, đặt hàng các nhiệm vụ chiến lược và cung cấp các công cụ tài chính linh hoạt, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia đang và sẽ là một mắt xích không thể thiếu trong nỗ lực chung nhằm đưa khoa học công nghệ thực sự trở thành động lực chính cho sự phát triển hùng cường của Việt Nam. Nghiên cứu khoa học sẽ không còn là một hành trình đơn độc trong phòng thí nghiệm, mà là một sứ mệnh phụng sự, gắn liền với nhịp đập phát triển của đất nước.
